Wolvenpraat in Zeist

Hoofdfoto: wolvenpaar-de-hoge-veluwe-national-park-netherlands-royalty-free-image-1723128065.avif

Het is al 12 uur middernacht geweest en ik lig nog steeds wakker. Tegen mijn vrouw zeg ik dat ik op sta want mijn hoofd zit vol. Het is het gesprek van de dag hier in Zeist, iedereen heeft het over “De Wolf” en dan bedoel ik niet de gebroeders Riem en Ruud de Wolff van The Blue Diamonds. Heb je gehoord dat de wolf daar en daar gezien is en heb je gelezen of gehoord dat er 5, 9, 40 en meer schapen gedood zijn. Voorstanders en tegenstanders staan lijnrecht tegenover elkaar. Tegenstanders zeggen “ze bijten schapen dood, afschieten, oppakken, steriliseren en castreren”. Voorstanders komen met argumenten als “honden bijten ook schapen dood, zij leefden hier vroeger al en hebben ook het recht hier te zijn”. Maar laten we met elkaar in gesprek blijven en elkaars mening respecteren of je nu voorstander of tegenstander bent. In discussie blijven en elkaar niet verbaal vermoorden.  

Je kent vast nog wel dat liedje “Zeg, Roodkapje waar ga je henen. Zo alleen, zo alleen” uit je kindertijd. Met het vervolg “Pas maar op daar komt de wolf aan”. Dit kinderliedje is actueler dan ooit en je hoeft niet op te passen want wolven zijn er al. 

Het (enge)bos naast ons huis op landgoed Heidestein daar loop ik nauwelijks meer en zeker niet met de honden los. Om dat bos kwamen wij daar begin 2022 juist wonen, nu zijn reeën en ander wild aan het trekken omdat wolven wel een reeboutje lusten. Bij de schaapskooi werden in mei 2023 al zes schapen doodgebeten. Dus op naar park De Breul of het Molenbosch maar hoe lang duurt het nog dat wolven daar ook lopen? 

In gesprek met wandelaars en hondenbezitters loopt er een bekende voorbij die terloops vraagt “jullie hebben het toch niet over de wolf toch?”. Die persoon geeft zelf al het antwoord op de vraag. Ja dus. Gek word ik er van en vervolgens “ze zullen toch niet naar hier komen?”. Ik gooi om zoveel naïviteit nog wat olie op het vuur, nee hoor ze komen van Polen en Roemenië via Duitsland naar Nederland om vervolgens via de Veluwe door te lopen naar landgoed Den Treek in Leusden. Austerlitz, dat bij Zeist hoort, is vervolgens nog maar 7 km en naar waar wij hier staan 5 km verder. Nee, die wolven steken de Arnhemse Bovenweg naar het Molenbosch echt niet over hoor en die drie schapen hier achter, het één meter hoge gaas hek ruiken ze echt niet. Weet wel dat een gevestigde wolf 20-25 km per dag aflegt en een lopende/zwervende 60-70 km en dat het territorium wel 200-300 km² kan beslaan. Tegen de wind in kan een wolf op 300 meter andere dieren ontdekken en hij heeft een zichthoek van 250° (de mens 180°). De wolf hoort tot 40 kHz, tonen die te hoog zijn voor het menselijk gehoor. Nou wat denk je zelf en ik word vol ongeloof en met glazige ogen aangekeken. Tot slot zeg ik nog wat voerend, weet je dat Roodkapje ook weer terug schijnt te komen? 

Talloze waarnemingen, incidenten en oproepen 

• 12-05-2023 Wolf gespot bij de Kozakkenput is Zeist, boswachter is enthousiast
• 04-06-2023 Zes schapen doodgebeten op landgoed Heidestein bij Zeist
• 17-06-2023 Wandelaars zien een jonge wolf op de Darrenweg en Grensweg in Austerlitz
• 30-10-2023 Vier meldingen van wolf in de gemeente Zeist geregistreerd bij het wolvenmeldpunt Bij12
• 30-11-2023 Eén meldingen van wolf in de gemeente Zeist geregistreerd bij het wolvenmeldpunt Bij12
• 20-12-2023 Provincie verstrekt subsidie voor wolf werende rasters
• 30-01-2024 Twee meldingen van wolven in de gemeente Zeist geregistreerd bij het wolvenmeldpunt Bij12
• 09-05-2024 Wolf gespot bij de Kozakkenput Austerlitz op de grens van Zeist
• 11-05-2024 Confrontatie wolf en hond in Austerlitz; provincie geeft aanlijnadvies af
• 17-05-2024 Maltezer hond aangevallen door een wolf in het bosgebied Kamp van Zeist
• 06-07-2024 Hond doodgebeten en meegenomen door wolf in Leusden

Een wolven(expert) vertelde tijdens het programma Vroege Vogels” op zondagmorgen tussen 7 en 10 uur dat hij bang was dat de wolf door de ervaring hoe gemakkelijk het is om een hond te pakken hij dit vaker zal doen. Een week later werd een kind gebeten, dus……….. Of zie ik dat verkeerd? 

• 16-07-2024 Meisje bij Leusden werd gebeten door een wolf
• 31-07-2024 Meisje bij Austerlitz omver gelopen door wolf, experts spreken van ‘probleemsituatie’
• 07-08-2024 Hond blijkt toch gebeten door wolf Krakelingweg in Zeist
• 06-08-2024 Gedeputeerde Sterk: ‘Alleenstaande wolf verantwoordelijk voor merendeel incidenten’
• 07-08-2024 Hond gebeten door wolf in Utrechtse bossen: vierde incident in korte tijd

Naar aanleiding van incidenten met de wolf, roepen provincie en de gemeenten Leusden, Zeist, Woudenberg en de Utrechtse Heuvelrug inwoners en bezoekers op om zeer voorzichtig te zijn in het bosgebied van de Utrechtse Heuvelrug. Het advies is om niet met kleine kinderen de bossen van de Utrechtse Heuvelrug in genoemde gemeenten te bezoeken. Daarnaast wordt dringend geadviseerd om honden aan te lijnen en dichtbij te houden. 

wolf-de-hoge-veluwe-national-park-netherlands-royalty-free-image-1721204803.avif

Waarom verdween de wolf 

Vroeger waren er in Nederland een stuk meer wolven dan nu en werd er in 1760 in Brabant zelfs van een “wolvenplaag” gesproken. Door heel West-Europa werden tot eind 1800 grote jachtpartijen georganiseerd met soms wel duizenden deelnemers. Andere redenen voor deze jachtpartijen waren krimp van leefgebieden door landbouw en verstedelijking. Ook toen werd vee gegrepen en ontvingen jagers premies op het afschieten van een wolf. Eind negentiende eeuw was er in heel West-Europa geen wolf meer over. De laatste wolf in Nederland werd waarschijnlijk in 1868 (± 4.500.00 inwoners) gedood in de buurt van het Zuid-Limburgse Schinveld.

Waarom keerde de wolf terug 

De wolf trok zich lange tijd terug in de bossen van Roemenië en Polen. Op de Conventie van Bern in 1979 (± 14.000.000 inwoners) kreeg de wolf een beschermde status en sinds 1992 (± 15.130.000 inwoners) moeten alle EU-lidstaten ervoor zorgen dat er een jachtverbod is zodat het dier zich in rust kan voortplanten. 

In 2015 is de eerste wolf in Nederland gesignaleerd en begin 2019 (± 17.282.000 inwoners) vestigde een wolvin zich op de Veluwe. Het dier was afkomstig uit een nestje in de Duitse deelstaat Brandenburg en legde honderden kilometers af om de Nederlandse grens over te steken (handig voor de wolf hoor Google Maps). In Drenthe jaagde de wolvin op reeën, hazen en soms op schapen en op de Veluwe vond ze uiteindelijk haar thuis. Samen met een tweede wolf kreeg ze een nestje, waarmee de terugkeer van de wolf in Nederland een feit was.   

Wolvenprobleem is niet veroorzaakt door de wolf maar door de mens 

Maar laat ik voorop stellen dat niet de wolf het probleem veroorzaakt heeft maar de mens oftewel de beleidsmakers op de Conventie van Bern en in Brussel. 

Met ruim 18.000.000 mensen leven wij op 41,543 km² wat 530 inwoners per km² is. Vergelijk dat met het aantal inwoners per km² in België 381 per km², Duitsland 237 per km², Polen 125 per km², Frankrijk 117 per km² en Roemenië 85 per km² en je ziet dat Nederland een heel dicht bevolkt land is. 

Diezelfde beleidsmakers zullen ook met een oplossing voor de vele wolven in Nederland moeten komen en de beschermde status van de wolf zal moeten worden aangepast. Gebleken is dat wolvenrasters de wolf niet tegenhouden en dat ze er gewoon overheen springen. Sinds de Conventie van Bern in 1979 is de wereld totaal veranderd en zul je wetgeving moeten aanpassen naar deze tijd. Wetgeving moet dynamisch zijn in een snel veranderende wereld. Wij vechten tegenwoordig toch ook niet meer met pijl en boog? Het is wel vervelend dat verandering van wetten via het Europees Parlement in Brussel lopen en niet op landelijk niveau naar de situatie hier aangepast kunnen worden. Je loopt tegen wolvenrasters op waarachter ambtenaren al snel roepen dat zij daar niets aan kunnen doen en dat het via het Europees Parlement in Brussel moet. Oplossingen laten op deze manier jaren op zich wachten waarin de populatie verder uitdijt. 

Aantal wolven en roedels

Onderzoekers van Wageningen University & Research verwachten dat er in de toekomst zo’n 23 tot 56 wolvenroedels zullen zijn met per roedel vijf tot negen wolven. Wolven werpen per jaar 4 tot 8 welpen. Volgens de meest recente cijfers wonen er nu circa zestig wolven in ons land, die op enkele rondtrekkende exemplaren na verdeeld zijn over tien roedels. De meerderheid leeft op de Veluwe, maar sinds vorig jaar bevinden zich ook twee reutjes en een teefje op de Utrechtse Heuvelrug. Daar zijn dit jaar vijf welpen gezien. Met 4 tot 8 welpen per worp kun jezelf uitrekenen dat de soort met zestig wolven snel zal toenemen. 

Een wolvenroedel 

In een gezonde wolvenfamilie leven verschillende generaties samen. Meestal zijn alle wolven aan elkaar verwant: twee ouderdieren, de welpen die het jaar daarvoor geboren zijn en enkele jongvolwassenen die zijn ‘blijven hangen’ tot ze hun eigen gezin gaan stichten. De jongvolwassenen helpen het gezin draaiende te houden door mee op jacht te gaan en op de jongste broers en zussen te passen. 

Op een leeftijd van ongeveer 3 jaar krijgen wolven een eerste nest met een partner van een onverwante stam waarmee ze een nieuw territorium stichten. Dat doen ze ver van hun ouderdieren. Op 10 à 11 jaar is de vruchtbare periode van de wolf voorbij en draagt hij de fakkel over aan het nageslacht: een gepensioneerd vrouwtje draagt haar territorium over aan een dochter of zus. 

Wat eet een wolf

Wolven eten edelherten, reeën, wilde zwijnen en bij gebrek daaraan dus ook vee zoals schapen. Het bevreemdt en verontrust mij zeer dat zij van die slachtingen aanrichten waaruit blijkt dat zij niet alleen doden om te eten. Normaal doodt een wolf om zijn honger te stillen, de welpen te voeren en keert net zolang naar het karkas terug totdat er niets meer van over is. Die moordpartijen zijn afwijkend (a typisch) van het normale gedrag van de wolf. 

3 tips om een wolvenspoor te herkennen 

Wolvenspoor herkennen aan pootafdrukken 

Wolven hebben grote voorpoten: meestal zo’n 8,5 tot 10 centimeter, de achterpoten zijn 7,5 tot 9 cm. De poten zijn langer dan ze breed zijn, waardoor ze een ‘druppelvorm’ krijgen waarin je een X kunt tekenen. 

Een wolvenspoor loopt vaak recht 

Wolvensporen lopen vaak kaarsrecht over een afstand van zo’n honderd tot soms wel vierhonderd meter. Om energie te besparen bewegen wolven zich bij lange afstanden voort in een draf. Hierdoor zie je vaak een afdruk van de achterpoot direct in of naast die van de voorpoot staan, met daartussen steeds dezelfde afstand (50-70 centimeter). 

In wolvenpoep zitten haren

Wolven doden hun prooi vaak door middel van een keelbeet, waarna ze het dier vrijwel helemaal opeten. Dus mocht je langs je wandelroute een gedood dier tegenkomen waar bijna niets van over is, dan bestaat de kans dat er een wolf voor je uit is gelopen. Wolvendrollen (ruim 2,5 centimeter dik en 20 centimeter lang) bevatten meestal dan ook veel haren en zijn vaak wit omdat ze zelfs de botten van hun prooi opeten.

Nogmaals het wolvenprobleem is niet veroorzaakt door de wolf maar door de mens.

De beleidsmakers, Europees en landelijk, moeten snel wetten aanpassen om het wolvenprobleem niet uit de wolvenklauwen te laten lopen. Met een paintball geweer schrik je een wolf de tweede of derde keer ook niet meer af. Dat daar geen gevaar vanuit gaat went snel, net zoals wolvenrasters voor wolven te nemen hindernissen zijn. 

Pas maar op daar komt de wolf aan. Straks zitten wij met 18.000.000 inwoners gevangen achter tralies omdat de wolf al die net te dikke Nederlanders, zoals ik, erg lekker vindt. 

Veel wandelplezier, Arnie Della Rosa

Je kunt mijn wandelverhalen maar ook de columns van andere Zeister columnisten lezen op https://www.zeistermagazine.nl