Wolfpack Zeist

_{Afbeelding van freepik.}

Dit verhaal schrijf ik naar aanleiding van de toename van het aantal wolvenroedels en daarmee ook het aantal aanvallen op schaapskuddes en ander vee, maar ook als aanvulling op “Wolvenpraat” dat ik in 2024 schreef en dat je op https://www.als-bomen-en-stenen-konden-praten.com/wandelverhalen-meer/wolvenpraat-in-zeist kunt lezen. 

Deze aanvallen doen mij denken aan de Tweede Wereldoorlog, waarin de U-boot vloot (unterwasserboot) van de Duitse Kriegsmarine de van de wolven afgekeken “Wolfsrudeltaktik (Engels: Wolfpack)” toepastten bij aanvallen op koopvaardij konvooien. U-boten zochten individueel naar konvooien en wanneer zo’n konvooi gevonden was gaven zij, met morsesignalen de coördinaten door aan andere duikboten. De coördinaten werden eerst via de Enigmacode (Grieks voor raadsel) in een elektromechanische codeermachine in andere lettercombinaties dan het origineel gecodeerd. De ontvangers van het bericht vertaalden deze vervolgens weer door gebruikmaking van een identieke codeermachine. Wanneer de avond viel, vielen meerdere U-boten vanuit verschillende posities tegelijkertijd de vijand aan en schoten ze het vijandelijke konvooi aan flarden. Een Wolfpack kon tot uit wel 26 U-boten bestaan.

Tot 1943 was deze tactiek zeer effectief en strekte het bereik van de U-boten zich uit tot ver in de Atlantische Oceaan. In tegenstelling tot wat de Britse inlichtingendienst beweerde, was het mede te danken door de bij de in Poolse inlichtingendienst werkzame Marian Adam Rejewski, dat de Enigmacodes werden gebroken. Hierdoor waren de geallieerden in staat de U-boten te detecteren en uit te schakelen. In de Tweede Wereldoorlog hebben 4.870 U-boten ongeveer 3 duizend schepen tot zinken gebracht waarbij 35 duizend zeelieden (95% koopvaardij) om het leven kwamen. Tussen 1939 en 1945 werden ongeveer 768 U-boten tot zinken gebracht waarbij 40 duizend bemanningsleden om het leven kwamen. 

Binnenin Das Boot 

De ruim 45-koppige bemanning werkte maandenlang in ploegendienst en deelde het bed met twee andere personen in een vochtige en smerige ruimte van niet meer dan 50 meter lang en 3 meter breed. Er was vrijwel altijd lawaai van de diesel- of elektromotoren en doordat de warmte van deze motoren niet kon ontsnappen liepen de temperaturen soms op tot boven de 50 graden Celsius. De lucht was doordrongen van de geur van ongewassen, niet geschoren, naar zweet ruikende bemanning maar ook naar olie, beschimmelde kleren en uitlaatgassen. Het plafond hing vol met voedsel dat buiten het gepekelde vlees, vanwege de combinatie van hitte en vocht, razendsnel beschimmelde. Tegen het einde van een reis leefde de bemanning op ingeblikte vis en bier en menig bemanningslid raakte vanwege gebrek aan daglicht, krappe ruimte, slechte hygiëne en gebrek aan privacy, psychisch volledig van slag. Mij zul je op een onderzeeboot niet aantreffen. Je zou al claustrofobisch worden als je bovenstaande leest. 

Terug naar de wolvenroedels in Nederland 

Zoals ik in “Wolvenpraat” schreef kwam in 2015 de Euraziatische wolf (Canis lupus lupus) weer terug in Nederland. Begin 2019 vestigde deze zich met partner op de Noord-Veluwe. In zes jaar tijd zijn er in dit eerste wolvengebied van Nederland tenminste 32 welpen geboren. Zes nakomelingen hebben een eigen territorium gevonden in Nederland, vijf zwerven in Nederland of zijn naar het buitenland getrokken en elf zijn er overleden.

Meldpunt “BIJ12” telde op 13 februari 2025 elf wolven roedels in Nederland. Sinds in 2015 het registreren van wolven startte zijn 158 verschillende wolven geïdentificeerd waarvan er ook weer 52 overleden zijn. De meerderheid kwam om in het verkeer? Van de geregistreerde wolven is ongeveer twee op de drie een mannetje. Buiten negen zwervende wolven zonder roedel en leefgebied leven er nu al gemiddeld acht wolven per roedel. De cijfers laten ook zien dat nadat de in 2019 geboren welpen in 2022 hun eigen roedel stichtten, het aantal roedels toenam met vijf roedels per jaar. Het werkelijke aantal wolven zal naar alle waarschijnlijkheid hoger liggen dan het registreerde aantal. Tenminste één van de elf roedels verblijft rondom landgoed Den Treek en naar alle en niet geregistreerde waarschijnlijkheid een tweede bij de Kozakkenput in Austerlitz. De wolf uit de Den Treek roedel stampt af van de Noord-Veluwe roedel en kreeg in 2024 samen met de wolvin uit de Midden-Veluwe roedel een nest met vijf welpen (4 reuen en 1 teef). Eén reu uit dit nest werd op 9 november 2024 nabij Leersum doodgereden. 

Een wolvenroedel  

In een gezonde wolvenfamilie leven verschillende generaties samen. Meestal zijn alle wolven aan elkaar verwant: twee ouderdieren, de welpen die het jaar daarvoor geboren zijn en enkele jongvolwassenen die zijn ‘blijven hangen’ tot ze hun eigen gezin gaan stichten. De jongvolwassenen helpen het gezin draaiende te houden door mee op jacht te gaan en op de jongste broers en zussen te passen. Op een leeftijd van ongeveer 3 jaar krijgen wolven een eerste nest met een partner van een onverwante stam waarmee ze een nieuw territorium stichten. Dat doen ze ver van hun ouderdieren. Op 10 à 11 jaar is de vruchtbare periode van de wolf voorbij en draagt hij de fakkel over aan het nageslacht. Een gepensioneerd vrouwtje draagt haar territorium over aan een dochter of zus.

Weetjes over wolven 

Wolven zijn hele slimme en intelligente jagers die goed kunnen samenwerken en strategisch te werk gaan om hun prooi te achtervolgen en te vangen. De bij ons gevestigde wolf kan 15-20 jaar oud worden. De vrouwtjes hebben een gewicht van 18-50 kg en zijn kleiner dan de mannetjes met een gewicht van 20-80 kg. De wolf kan van kop tot staart 80-160 cm lang worden en met staart nog 30-50 centimeter langer. De schouder/schofthoogte is 60-80 centimeter. Een volwassen wolf heeft 42 tanden met hoektanden tot wel 2,5 cm lang, kauwt niet op zijn prooi maar scheurt het vlees in brokken en slikt het zo door. De wolf behoort tot een der snelste landdieren ter wereld en kan met een snelheid in draf van 12-16 km per uur tot wel 60 km per nacht afleggen. Hardrennend achter hun prooi haalt hij (weliswaar een korte tijd) een topsnelheid tot 60 km per uur. De wolf kan tonen horen tot 40 kHz, tonen die te hoog zijn voor het menselijk gehoor en waardoor hij al op 3 km afstand een tak kan horen knappen. Tegen de wind in kan hij andere dieren ruiken die zich op een afstand van 300 meter van hem bevinden. Ook kan hij uitstekend zien in het donker waardoor hij in staat is om ’s avonds te gaan jagen. De wolf heeft een zichthoek van 250° (ter vergelijking: 180° bij mensen).

Wolfpack 

Met de toename van het aantal wolven, roedels en roedel groottes nemen ook de georganiseerde “Wolfpack” aanvallen toe. Wanneer de avond valt, vallen meerdere wolven vanuit verschillende posities tegelijkertijd aan en slachten de hele veestapel af. In 2023 verdubbelde het aantal wolvenaanvallen bijna van 426 naar 770 in 2024 en je ziet dat, naarmate de roedels vermeerderen en groter worden het aantal slachtpartijen toenemen. De 11 roedels in Nederland maken zeven keer meer slachtoffers dan de 209 roedels in Duitsland. Zou dat te maken hebben met de bevolkingsdichtheid in Duitsland van 237 inwoners per vierkante kilometer tegen 511 in Nederland? 

Werden er in 2023 nog ruim 60 schapen in Zeist en omgeving doodgebeten, in 2024 waren dat er al ruim 200. Als je de incidentencijfers van BIJ12 er bij pakt zie je dat er steeds meer grote slachtpartijen plaatsvinden. Ze doden blijkbaar niet alleen om te eten maar moorden alles uit wat ze in beeld krijgen.

Op landgoed Heidestein werd in 2024 de schaapskudde gehalveerd en vervolgens heeft het Utrechts Landschap de overige schapen verkocht. Hierdoor worden heidevelden niet meer begraasd en is ook de jaarlijkse en sinds mensenheugenis levende Kerststal op landgoed Heidestein ter ziele. De schapen in Zeist zijn nu bijna op en momenteel grazen er alleen achter Buitenplaats Molenbosch twee schapen. Een witte moeder met een zwarte dochter die wonderwel nog leven achter een maar 1 meter hoog hek van gaas. Ik zeg “wonderwel” omdat de wolf half 2024 een paar honderd meter verder op de Arnhemse Bovenweg voor Kasteel Kerckebosch gezien is.

Je zult maar boer zijn  

In Friesland zijn kort geleden op twee plaatsen in totaal 62 schapen doodgebeten en op 01-03-2025 lees ik in het Algemeen Dagblad onderstaand artikel “Boer verliest weer 32 schapen”. 

Afgelopen weekeinde sloeg een wolf 51 keer toe bij een schapenhouder en afgelopen nacht leverde een aanval weer 32 dode schapen op. ‘Het is een slagveld. Twee zijn er aangevreten, de rest is gewoon vermoord.’ De schapenhouder uit het Friese Oosterwolde trof vrijdagochtend weer 32 dode en gewonde dieren aan op zijn land. Sommige dieren waren nog in leven. De veearts verloste ze uit hun lijden. ‘Er lagen verdronken gewonde dieren in de sloot. Bij anderen was de luchtpijp doorgebeten of hadden beten in poten en gaten in de kont’, verzucht de schapenhouder. Hoe nu verder? ‘Dat vraag ik mezelf ook af. Dit slaat helemaal nergens meer op.’ De teller staat deze winter alleen bij hem al op 185 gedode schapen.

Geregistreerde waarnemingen wolvenmeldpunt BIJ21 

Wolven zijn gesignaleerd en geregistreerd tussen Zeist en Doorn, Leusden. 

• 2023 heel Nederland 2000 keer, Provincie Utrecht 100 keer, in de gemeente Zeist 17 keer
• 2024 heel Nederland 2250 keer, Provincie Utrecht 640 keer, in de gemeente Zeist 67 keer

Maar niet iedere waarneming wordt doorgegeven aan meldpunt BIJ12. Er zijn ook wolven waargenomen in Zeist op de Charlotte de Bourbonlaan, Prinses Marijkelaan, Sophialaan, Pavia overstekend Arnhemse Bovenweg naar Hoog Beek en Roijen, landgoed Heidestein, schaapskooi Heidestein, Kozakkenput Austerlitz, achter het DIAK, Krakelingweg, etc.

Het is afgelopen voor loslopende honden in Zeist 

Kort geleden kreeg ik via een wandelvriend een door Staatsbosbeheer op 12 februari 2025 verzonden brief onder ogen waarin zij, vanwege de terugkeer van de wolf op de Heuvelrug, na overleg met de provincie Utrecht, wolvenexperts, gemeenten en terreineigenaren een beperking hondenlosloopgebied aankondigen. Vanaf 15 maart tot 15 september 2025 is het niet meer toegestaan om met loslopende honden aanwezig te zijn in Boswachterij Austerlitz. Naar aanleiding van deze brief is er op woensdag 26 februari met een viertal honden uitlaatservices een gesprek geweest waarin een en ander is toegelicht. De maatregelen zijn als volgt: 

• alle terreineigenaren, volgens Staatsbosbeheer ook Utrechts Landschap, sluiten vanaf 15 maart de bossen in Zeist en Austerlitz af voor loslopende honden
• honden mogen alleen kort aangelijnd zijn
• de maatregel geldt voor iedere hondenbezitter
• vanaf eind maart zal er streng gehandhaafd worden door extra ingehuurde Boa’s

Vreemd dat dit niet aan de bewoners Zeist word gecommuniceerd. In 2024 schreef ik nog dat ik al bijna een jaar niet meer met loslopende honden op landgoed Heidestein wandelde en nu mag het zelfs niet meer. 

Jij, arme wolf kunt er natuurlijk niets aan doen, maar wij kunnen met ruim 18.000.000 mensen niet op dit hele kleine stukje aarde met jullie samen leven. 

Wat is Zeist toch mooi en wat boffen wij hier met loslopende, of is het nou aan de riem lopende honden, mogen wandelen en wonen.

_{Afbeelding van freepik.}

Howling Wolf Arnie Della Rosa   

Je kunt mijn wandelverhalen lezen op https://www.als-bomen-en-stenen-konden-praten.com maar ook samen met de columns van andere Zeister columnisten op https://www.zeistermagazine.nl